I love Venice (2013), documentaire van Quirine Racké en Helena Muskens

‘Hoe laat gaat Venetië dicht?’

Wie is er nooit geweest? Venetië is een verplicht nummer, straks ook voor al die Chinezen, die een reisje kunnen betalen. Maar zien die het oude Venetië nog of een pretpark?

De documentaire I love Venice begint, hoe kan het ook anders, met beelden van de lagune en de kanalen met de gondels. Daarna zien we een protestbijeenkomst van inwoners tegen de ontmanteling van het ziekenhuis vanwege een dalend inwonertal. Toen dat in 2008 onder de zestig duizend kwam, was het tijd voor actie. Venetië werd symbolisch ten grave gedragen.

We zien verschillende personen die de afbraak van de stad aan den lijve ervaren. De gezusters Greco die een fourniturenwinkeltje drijven in het centrum krijgen veel minder klandizie. De toeristen lopen allemaal langs. Er is minder gemeenschapszin, zeggen ze. De inwoners zijn vreemden voor elkaar geworden. Ze zien zichzelf te midden van de toeristen als een aparte diersoort.

Kunstenaar De Luigi schildert de stad in brand. Met vlammen als in de hel. De stad maakt vanwege de exodus van bewoners een moeilijke periode door. Carnaval is de mooiste periode. Vroeger duurde het wel een half jaar. Het masker weerspiegelt de vrijheid.   

De voorzitster van de erfgoedorganisatie Italia Nostra vraagt zich af wat ze met het huis van haar overleden moeder zal doen. Sinds de woonbestemming is vrijgegeven, zijn er veel hotels en Bed and Breakfasts verschenen. Winkels voor levensmiddelen zijn spaarzaam geworden. Bijkomend voordeel was dat oude paleizen werden opgeknapt, maar die zijn anderzijds onbetaalbaar voor autochtone bewoners. Zelf woont ze aan de andere kant van de lagune op het Lido. Twintig jaar geleden veranderde de stad in een themapark. De stad kwam haar voor als een begraafplaats. Er moet een ander stadsbestuur komen om het erfgoed te beschermen.

Inwoner Francesco kijkt vanuit zijn raam op het San Marcoplein, dat in de winter verlaten is, maar in de zomer afgeladen vol staat met toeristen. De zeventig afvalbakken die drie maal daags geleegd worden, ontsieren het beroemde plein. Ooit flaneerde men er in de avonduren, tegenwoordig ligt het zwaartepunt midden op de dag. We werpen een blik op de massa toeristen met hun camera’s en hun snelle blikken. Carnaval diende ooit als een onderbreking van de alledaagse droefheid en het werkritme, maar inmiddels heeft het geen betekenis of bestaansrecht meer. Tijdens het carnaval, dat tegenwoordig de toeristische dip in het voorjaar moet opvangen, vluchten de inwoners weg.

Een hotelier is teruggekomen naar Venetië omdat hij de stad niet kon missen. Hij maakt deel uit van Venessia.com, een actiegroep die de stad probeert te redden. Na de begrafenis in 2008 bedacht men Veniceland als een persiflage op Disneyland met eenzelfde soort kaart van de stad. Hij vreest dat Venetië een museum wordt als het zo doorgaat. Laatst vroeg een Amerikaanse toerist hoe laat Venetië dicht ging.

Men voert actie tegen de cruiseschepen die als haaien de lagune binnenvaren en enorme ladingen toeristen over de stad uitstorten. De schepen brengen schade toe aan de kades en de stad. We zijn geen ansichtkaart maar een stad, laten de demonstranten weten. Vanaf de oever laten ze hun blote konten zien. Veel meer toeristen kan de stad niet aan.