Voorbij de Arabische lente, aflevering 5: Egypte, NTR, 15 januari 2012.

De toestand na de val van Moebarak.

In deze verrassende documentaireserie gaat arabiste en NTR-journaliste Esmeralda van Boon terug naar Noord-Afrika om te zien hoe het daar gaat na de omwentelingen van een jaar geleden in een aantal Arabische landen. Ze begon in Jemen, waar president Saleh nog steeds aan de macht is en volgens de meeste inwoners een struikelblok vormt voor verandering. In de reportage was een ritueel te zien met gekromde dolken die ik in de documentaire Arab attraction terugzag. Leerzaam, zo’n onderwerp. Van Boon gaat recht op haar doel af en weet in een klein half uur een groot aantal aspecten van de cultuur en het dagelijks leven aan de kijker over te brengen. Dat gold ook in aflevering vijf over Egypte, dat inmiddels (voorlopig) door de militairen wordt bestuurd.

De toestand in het land is onveiliger geworden. Dat zegt ook de chauffeur die haar van het vliegveld in Cairo haalt. Een collega van hem uit Jemen is doodgeschoten. Esmeralda zelf wordt beroofd van haar paspoort en notitieboekjes. Ook blijkt dat je niet overal in de stad je mening kunt uiten. Een vrouw wordt de mond gesnoerd door twee macho mannen, die zeggen dat zij geen opleiding genoten heeft en niet weet waarover ze praat. Een Koptische christen maakt een gebaar dat hen de keel wordt doorgesneden. De chauffeur, ook een Kopt, is bang na de aanslagen en denkt aan emigreren. Een onbekende vrouw poogde zijn dochter op weg van school te ontvoeren, hoort Esmeralda later.

Ze is op het Tahrirplein waaraan ze eerder woonde en spreekt een computer-reparateur die minder werk heeft door de verkiezingen. Tony, haar oude huisbaas, zegt de Egyptenaren normaal willen leven. In een kantoor van een jonge toeristenrondleider hangt wel een portret van Nasser en van Sadat maar niet van Moebarak. De laatste heeft hen in de problemen gebracht, zegt de vader. De zoon brengt Esmeralda naar Gizeh. Er zijn weinig toeristen. De paarden aan de balk langs de muur zijn erg mager.

Esmeralda bezoekt haar vroegere schoonmaakster Saida en haar man. Saida was een soort moeder voor haar. Ook zij zegt dat de criminaliteit is toegenomen. Ze refereert aan de gevangenen die Moebarak een jaar geleden vrij liet om onrust te veroorzaken. Ze denkt dat het het beste is als politiek en geloof los van elkaar bestaan. Ze maken een tochtje op de Nijl (zie foto) en komen een visser tegen die een paar kleine visjes heeft gevangen, maar toch vertrouwen blijft houden in de schepper.

Tenslotte loopt Esmeralda mee met een demonstratie van het moslimbroederschap in een wijk die het moet hebben van het toerisme. Wellicht daardoor wordt niet alleen aandacht gevraagd voor de economie en tegen de corruptie maar ook voor het toerisme. Een leidster van het broederschap gaat gehuld in een nikaab. Ze zegt dat zij hervorming van het onderwijs willen en dat de kopten niet bang voor hen hoeven te zijn. Dat angst gebaseerd is op onbekendheid. De media geven een vertekend beeld. Als men hen eenmaal kent weet men dat men niets van hen te vrezen heeft. 

Tot slot herhaalt Esmeralda nog eens dat de veiligheid er niet op is vooruitgegaan. Ze hoopt dat de Egyptenaren het straks beter krijgen maar zeker is ze daar niet van.

Hier meer informatie over de serie die aan het begin van de zondagmiddag wordt uitgezonden en de laatste keer over Oman gaat. Ik ben benieuwd of Beatrix gelijk krijgt met haar lovende woorden over deze staat.