Burma soldier (2010), documentaire van Annie Sandberg e.a.

Het levensverhaal van een moedige Birmees

Myo Myint is een voormalig soldaat uit het Birmese leger. In een vluchtelingenkamp aan de grens met Thailand toont hij zijn ontslagboekje uit het leger. Hij mist een arm en een been.

Veel opnamen werden clandestien gemaakt en uit Birma gesmokkeld, dat in 1948 onafhankelijk werd van Groot-Brittannië, zeven bevolkingsgroepen herbergt zoals de Kachin, de Shan en de Karen, en veel bodemschatten bezit. In 1962 pleegden de militairen een staatsgreep. Ne win stuurde de buitenlanders het land uit. Mi Myo wilde als kind al soldaat worden omdat die gerespecteerd werden door de bevolking. Op dat moment kende hij nog niet het verschil met handelen uit angst. Op school leerde men ontzag te hebben. Het boeddhisme ondersteunde de gehoorzaamheid en de tevredenheid met het lot.

Myo liet in 1979 inlijven in de infanterie vanwege de werkloosheid. Een kwart van het leger bestond uit kinderen onder de zestien jaar. Velen werden gedwongen dienst te doen. Met zeventien jaar werd Myo naar de grens met China gestuurd om tegen opstandelingen te vechten. Als die niet wilden praten werd er een mes door hun wang gesneden. Dorpelingen moesten voorop lopen met de wapens door de mijnenvelden. Als de mannen gevlucht waren, werden de vrouwen ingezet. De granaten waren te zwaar om te dragen. Een knappe vrouw van dertig jaar werd door soldaten verkracht en vervolgens doodgeschoten. De soldaten werden in de gaten gehouden door de M.I., de militaire politie en je wist nooit wie daar lid van was.

In 1984 werd Myo ingezet in een grote militaire operatie waarbij een mortier moest worden opgesteld in een mijnenveld. Hij raakte gewond door een granaat en werd naar het ziekenhuis in Rangoon gebracht. Zijn moeder zag hem daar. Na zijn ontslag ging hij weer bij haar wonen. Hij voelde zich moe en moedeloos en las over de burgeroorlog in zijn land. Hij legde contact met opstandelingen die al veertig jaar tegen de militairen vochten en zette zich in voor  democratie.

In 1987 werd veel spaargeld ongeldig verklaard. Tijdens de botsing van de bevolking met het leger in 1988 hoorde hij Aung San Suu Kyi spreken tegen een mensenzee. Ze riep op tot een vreedzame oppositie. Tijdens een gesprek met haar zei Aung San Suu Kyi dat ze het met hem eens was. Myo riep op het podium de soldaten op om mee te demonstreren. Na de eerste vrije verkiezingen in dertig jaar, die al gauw ongeldig werden verklaard, werd Myo opgepakt en naar het hoofdkwartier gebracht. Hij kreeg een bebloede kap over zijn hoofd en men stopte hem in een nauwe plastic ton die men vulde met water. Vervolgens bond men hem vast. Na drie maanden werd hij door de krijgsraad veroordeeld tot vijftien jaar gevangenisstraf.

In 2001 kwam Myo Myint weer vrij. Hij was éénenveertig jaar en kon moeilijk werk vinden. Hij vluchtte in 2005 naar Thailand en zag daar een verspillende bruiloft van leden van het Birmese regime terwijl de bevolking honger leed. Door de verhoging van de brandstofprijs in 2007 ging men weer de straat op, aangevoerd door monniken. Net als in 1988 greep het leger hard in. Zijn broer en zus woonden inmiddels in Fort Wayne in Indiana, waar de grootste Birmese gemeenschap leeft. Myo vroeg op aandringen van zijn moeder de vluchtelingenstatus aan.

Het afscheid in het vluchtelingenkamp is emotioneel. We zien het weerzien met zijn familie op een luchthaven in de V.S.     

Deze documentaire over, wat het langstlopende conflict ter wereld wordt genoemd, is gemaakt in 2010 dus nog voor de verzoenende gebaren van het militaire regime waarvan nog moeten blijken wat ze waard zijn.

Hier de trailer, hier zijn Facebookpagina, hier een interview met de BBC.